Φτηνή ψυχανάλυση, θα μου πείτε. Και τι είναι πανάκριβο στην ερμηνεία ενός κειμένου; Η απόφανση περί λογοτεχνικότητας του κειμένου, αυτής της παγίδας της πρόσληψης η οποία ακούγεται ως δικαστική ετυμηγορία;
Τον τελευταίο καιρό, τα πάλαι ποτέ παραμάγαζα της ελληνολατρίας ήρθαν στο προσκήνιο ως εθελοντές ναυαγοσώστες του Εθνους. Ενώ, εν αντιθέσει, ανέκαθεν οι κοινωνιολογούντες κήρυκες -πόσω μάλλον τώρα- είχαν και έχουν αναλάβει την εργολαβική αναμόρφωση του κόσμου, ουδόλως της λογοτεχνίας...
εξαιρουμένης. Εδώ επαναδιατυπώνω τις επικαιροποιημένες κρίσεις του Παύλου Μάτεσι, από το κείμενό του «Οφειλές της κριτικής» (σ. 79-80, «Εκθεσις ιδεών», 2006).
Εδώ έχει γίνει ένα λάθος: οι ναυαγοσώστες και οι ναυαγοσωστικές τεχνικές τους, οι κήρυκες και ο κηρυγματικός τους λόγος, δεν θα μπορέσουν ποτέ να κατανοήσουν το μαγικό και μαγεμένο κειμενικό πεδίο του Παύλου Μάτεσι. Ετσι κι αλλιώς, ο ίδιος θα τους απέτρεπε με τους στίχους του Νίκου Καρούζου: «Μη με διαβάζετε / όταν / έχετε / δίκιο».
Ξέρετε γιατί; Διότι η Ραραού -ηρωίδα λαϊκής φυλλάδας, η οποία ίσως ως ηχολαλιά παραπέμπει στην Ούνρα της αμερικανικής βοήθειας- δεν χωράει πουθενά. Ουδείς τη θέλει ως συνομιλητή. Είναι άπιαστη, κάτι σαν ξωτικό. Και με τα ξωτικά δεν μιλάς, υπερβατικά υπνοβατείς. Ομως αυτές οι υπνοβασίες δεν εξαργυρώνονται στην αγορά επί χρήμασι. Καθώς είναι μία πτωχή τω πνεύματι που έλκει την αναγνωστική καταγωγή της από τα φοκνερικά «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!» και «Η βουή και η μανία», ούσα ανάπηρη, μελοδραματική και κωμική, δεν έχει τιμή ο δημόσιος λόγος της. Δωρεάν διαχέεται και α-τοπικά. Ο λόγος της είναι αντιεπικοινωνιακός για τους τα φαιά φορούντες και φρονούντες. Οπως δεν γίνεται ρεκλάμα και διαφήμιση, εν ολίγοις δεν καταναλώνεται ως σύνθημα, ως αφίσα, ως εφημερίδα τοίχου, δεν κραυγάζει επανάσταση και δεν λιντσάρει τη δημοκρατία.
Είναι μία φιγούρα σε διαρκή επιπολαιότητα, χωρίς έγκυρη προσωπικότητα, γι' αυτό διαρκώς ο Παύλος Μάτεσις την κρεμάει από το αγκίστρι του μελοδράματος και του κωμικού. Ομως από κάτω χάσκει το κενό ως τραγωδία - ή η τραγωδία ως κενό. Διά του φονικού αίματος αποκαθαίρεται το μικτόν πλην νόμιμον είδος της τραγικοκωμωδίας.
Μήπως αυτή δεν είναι η Ελλάδα τού σήμερα, η οποία κωμικά κρέμεται από το μελοδραματικό παρελθόν της, ενώ τραγικά σχοινοβατεί πάνω από το απειλητικό κενό του μέλλοντός της;
Β.Κ.Κ.
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου